Veel mensen vinden het leuk om te fotograferen en om daarin mensen te betrekken. Een mooi portret maken van een vriend of vriendin, foto’s van de familie of misschien zelfs van een model. Nu is dat niet zo moeilijk. Bedenk wat je wilt maken. Zet de persoon neer. Check je instellingen. Zorg dat het licht goed is en maak de foto. De een is er beter is dan de ander, maar ervaring krijg je door het vaak te doen. Maar op een gegeven moment ga je echt de uitdagingen krijgen. Met een enkel model is het nog prima te doen maar wat als het er meer worden. Wat als je opeens twee, drie of zelf tien voor je lens krijgt? Dan verandert de dynamiek van de shoot opeens heel snel.

Maak een plan

Om een goede groepsfoto te maken is het slim om eerst wat dingen voor te bereiden. Wat is het idee achter de foto, altijd belangrijk, is het de jaarfoto van een bedrijf, is het de familie foto voor opa en oma, de foto van het team voor de sportclub of ga je meer naar de verhalende fotografie en wil je een sfeer neerzetten of een verhaal vertellen. Als je dit weet kun je gaan werken aan je lichtplan. Daar waar je voorheen met licht door een venster, een mooie laagstaande zon of een enkele flitser kon gebruiken kom je nu voor een nieuw uitdaging. Je hebt licht nodig, veel licht. Ook poses en je eigen standpunt gaan het beeld bepalen. Ik zal een en ander verder toelichten maar het is dus van belang dat je vooraf goed nadenkt over wat je wil vertellen met de foto. Even snel naar buiten en een kiekje maken van de groep kan werken maar je wil gaan voor het beste resultaat.

Van licht naar donker

Nu wil ik wat verder inzoomen op de verhalende fotografie. Ten eerste omdat dit dichter ligt bij wat ik zelf doe, maar ook omdat als je dat begrijpt alle andere groepsfotografie eigenlijk vrij eenvoudig is. Dus eerst even over licht. Licht valt weg naarmate het verder van het object komt. Als je frontaal belicht heb je met een groep niet zo veel last, een flitser links en een van rechts. Het werkt maar is wel vrij saai vind ik. Ik hou van schaduw wat betekent dat ik mijn licht vaak van opzij laat komen. Maar je voelt hem al, met een groep zal model links heel veel licht pakken en model rechts minder. Wat hierbij goed werkt is een grotere softbox die meer lichtverspreiding heeft en werken met reflectieschermen om het licht terug te kaatsen aan de donkere kant. Het blijft spelen met licht. Vandaar mijn tip om vooraf hier goed op voor te bereiden en desnoods vooraf een proefsessie te doen. De camera op zelfontspanner en zelf links en rechts gaan staan. Wat zijn de verschillen?

Val niet van je trapje

Nog een leuke is je lens. Want je wil alle modellen in beeld maar dan moet je of een lens hebben met een brede hoek of flink naar achteren. Ik gebruik zelf vaak een 40mm objectief met een vast brandpunt. Deze geeft me net iets meer ruimte en gaat nog niet vertekenen zoals een groothoek dat doet. Liever ga ik verder naar achteren en gebruik een 100mm maar dan moet je flink afstand nemen en soms is die ruimte er gewoon niet. Het voordeel van 100mm is dat je alles wat meer op elkaar gedrukt krijgt. En je bent iets minder afhankelijk van je achtergrond. Mocht je die afstand niet hebben dan kan het ook goed werken om omhoog te gaan. Keukentrapje, steiger, het dak van de schuur (kijk wel goed uit) of gewoon een muurtje om op te staan. Ga eens hoger dan je groep staan. Het voordeel is dat mensen een tweede en zelfs derde rij kunnen vormen en toch goed in beeld kunnen komen. Je kijkt immers over de mensen heen.

Puzzelen met armen en benen

Dit is de leukste. Want licht en standpunt daar kom je wel uit. Maar hoe zet je mensen neer. Tenzij je een voetbal team fotografeert (een rijtje staand en een rijtje knielend met de bal in het midden) wil je mensen liever niet zo neerzetten, er mag wat meer dynamiek zijn. Ik vind dit altijd het leukste gedeelte van een foto. Het vergt veel aandacht en goed kijken. Blikken de juiste kant op, armen en benen goed krijgen, houdingen en verhoudingen in juiste balans krijgen. Een mooie uitdaging is om mensen aan te sturen. In de modelfotografie is er een duidelijke regel. Je raakt het model niet aan. Dus je geeft aanwijzingen hoe hij of zij moet staan. Kin iets naar beneden, linkerarm in de zij en zo verder. Maar met een groep wordt dat lastig, zelfs als je alle namen weet te onthouden dan gaat het mis. Want je zegt tegen het ene model om de arm iets te laten zaken en een ander model doet hetzelfde. Bij groepen maak ik dan ook vaak de uitzondering om wel aan te raken. Iedereen moet stil blijven staan in de pose en dan ga ik modelleren zoals ik dat zelf noem. “Deze arm daar, die voet hier, jou ogen in de camera, jij iets rechter zitten” en dan echt aanwijzen. Zeker met het maken van een bodyscape of een groep die verstrengeld is kun je niet anders dan boetseren met ledematen. Ik maak mee dat ik echt een been aanraak om te vragen van wie die is zodat ik diegene kan vragen die ergens anders te plaatsen. Het is soms gewoon puzzelen met lichaamsdelen.

Jij bent de baas

Als je dan eindelijk je groep zo hebt als je ze wilt hebben dan is communicatie heel belangrijk. Tegen een enkel model kun je nog zeggen dat ze haar pose weer even moet terugvinden, bij een groep. Vergeet het maar. Ik heb meegemaakt dat ik een groep had neergezet. Eindelijk perfect. Ik maakte de foto en zei vervolgens dat het er goed uit zag. De hele groep viel uit elkaar om de foto te zien. Leuk voor de sfeer en vertrouwen maar je kunt weer opnieuw beginnen. Ik ben altijd vrij streng. “Blijf staan. Niet bewegen, ik verplaats alleen de flitser. Hou je pose vast tot ik zeg dat je mag veranderen” Als je dat niet doet hou je chaos en ben je heel veel tijd kwijt met het individueel aansturen. Dus jij bent de baas als fotograaf. Het hebben van een goede assistent ook heel fijn is. Terwijl jij op je trapje wiebelt kan die voor jou de details invullen. Lampen verplaatsen en details veranderen in het plaatje. Al is het alleen maar om mee te kijken, je camera op te vangen als je iets wil veranderen of gewoon voor morele support.

Begin klein

Ik vind het zelf echt leuk om hele groepen modellen mooi neer te zetten. Mensen die mijn werk kennen weten dat ik veel naakt doe en ook dat doe ik met twee of meer modellen. Dat vraagt om ervaring en zekerheid. Met een elftal naakte mannen of vrouwen om je heen moet je niet verlegen gaan doen of niet weten wat je doet. Mijn advies is dan ook om klein te beginnen en te starten met twee. Daar heb je je handen al vol aan (nee, niet letterlijk, handjes thuis). Mooie poses met elkaar vinden en van daar langzaam meer als je dat wil. Drie modellen. Leuk. Vier, dan krijg je al de uitdaging van onderlingen verhoudingen. Worden het twee duo’s of drie met een buitenstaander. Kijken is vooral heel belangrijk. Wat doen alle armen, benen, blikken, emoties enz. Als er drie boos kijken en de vierde lacht is dat misschien niet wat je wil. Laat staan bij zeven of acht. Wederom dus de baas zijn en duidelijke communiceren. Een kleine tip: kies een punt waar ze naar moeten kijken. Neem een stikker mee of post-it. Plak die op je flitser of op die muur achter je.

Communiceren

Wat me bij de laatste uitdaging brengt. Hoe krijg je al die mensen bij elkaar. Dat doe je met heel veel communicatie. Gebruik chatfuncties op bijvoorbeeld Facebook. Datumprikker helpt en ook gewoon email. Bedenk dat je niet een afspraak hebt met een of twee personen maar met een hele groep. Afhankelijk van wat je van plan bent kan je idee misschien falen als een van de modellen afhaakt om wat voor reden dan ook. Of iedereen komt in spijkerbroek en wit t-shirt behalve die ene. Het is dus belangrijk om goed en vooral veel te blijven communiceren. Verschaf duidelijke info over tijd, plaats en details en blijf dit herhalen. Beter het zekere voor het onzekere nemen.

Conclusie

Werken met grote groepen is leuk maar het vergt wat meer van je vaardigheden dan je gewend bent met een of twee mensen. Zowel technische komt er meer bij kijken maar vooral in de interactie. Goed kijken wordt nog veel belangrijker. En vooral, blijf de situatie de baas. Zorg voor een goede voorbereiding. Werk samen met een assistent. Zorg dat alles klaar staat. En begin klein. Maar wees er niet bang voor, het vergt wat ervaring en stevig in je schoenen staan. Maar de resultaten kunnen zeer bevredigend zijn.